महोत्तरी, २३ चैत : वासन्ती नवरात्रको अवसरमा महोत्तरीसहित मधेशका जिल्लामा देवी दुर्गाको ‘खोइछ’ (पोल्टा) भरिँदै छ । पहाडी क्षेत्रमा चैते दसैँ भनिने वसन्त ऋतुको नवरात्रको अवसरमा मैथिल श्रद्धालुहरू आज देवी दुर्गाका प्रतिमाको ‘खोइछ’ भर्दैछन् ।
शारदीय र वासन्ती गरी वर्षमा दुई पटक मनाइने नवरात्रमा हिन्दूमैथिल परम्परामा देवीपूजन र आराधना गरिन्छ । यसअवसरमा देवी दुर्गाको पुकारा गर्दै भाकल गरेकाहरूले देवीको ‘खोइछ’ भरिरहेका हुन् । हिन्दू परम्परामा वर्षमा दुई पटक मनाइने नवरात्र पर्व असोज शुक्लपक्ष र चैत शुक्लपक्षमा पर्छ । दुवैै नवरात्र शुक्लपक्षको प्रतिपदादेखि नवमीसम्म मनाइन्छन् । यसरी असोजमा मनाइने नवरात्रलाई शारदीय र चैतमा मनाइनेलाई वासन्ती भनिने मैथिल चलन छ । दुवै नवरात्रमा समान विधिले दुर्गापूजा र आराधना गरिन्छ । अहिले वासन्ती नवरात्रको आठौं दिन आज अष्टमी तिथिका दिन महोत्तरीका देवी शक्तिपीठ र मन्दिरहरुरूमा ‘खोइछ’ दिनेहरुरूको लाम छ ।
बर्दिबास—४ स्थित पञ्चधुरा माई मन्दिर, बर्दिबास—१४ हटियास्थित दुर्गा मन्दिर, औरही—७ भोइलस्थित सोनामाई मन्दिर र जलेश्वरस्थित राजदेवी माईलगायत ठाउँमा श्रद्धालुहरुरू देवी प्रतिमाको ‘खोइछ’ भर्दैछन् । यो क्रम भोलि नवमीसम्म रहने छ । विभिन्न समयमा मनोकामनाका लागि गरिएका भाकलअनुसार देवीको सारीको अँचरा (पोल्टा) मा वस्त्रपरिधान, सौन्दर्य प्रशाधन, द्रव्य (सुन, चाँदीसहितका धातुबाट बनेका गहना), नरिवल, केरासहितका फलपूmल र नगद भेटीसहित सामग्री चढाउने विधिलाई मिथिलामा ‘खोइछ’ भर्ने भन्ने गरिन्छ । देवी मन्दिरमा ‘खोइछ’ भर्न लाम लाग्नेमा महिलाको सङ्ख्या धेरै छ । ‘खोइछ’ भरिने क्रमसँगै वासन्ती नवरात्र अब अन्तिम चरणमा छ ।
शारदीय नवरात्रमा नवमीपछि मान्यजनका हातबाट टीकाजमरा लगाउने चलन वासन्ती नवरात्रमा छैन । यसैले वासन्ती नवरात्रको उत्सव नवमीसमाप्तिसँगै समापन हुने परम्परा छ ।
