काठमाडौं । हरेक वस्तुमा परनिर्भरता बढेसँगै एकै वर्षमा १९ खर्ब २० अर्ब ४४ करोड ८३ लाखको आयात भएको पाइएको छ । भन्सार विभागको गत आर्थिक वर्ष २०७८÷७९ को तथ्यांकअनुसार बितेका १२ महिनामा नेपालले यति धेरै वस्तु तथा सामान आयात गरेको हो । यो अहिलेसम्मकै नयाँ रेकर्ड भएको विभागको दाबी छ ।
विभागका अनुसार गत आर्थिक वर्ष नेपालमा १९ खर्ब २० अर्ब ४४ करोड ८३ लाखको सामान आयात भएसँगै नयाँ रेकर्ड कायम भएको हो । अघिल्ले वर्ष सोही अवधिमा १५ खर्ब ३९ अर्ब ८३ करोड ७० लाखबराबरको वस्तु आयात भएको थियो । गत १२ महिनाको अवधिमा यति धेरै वस्तु आयात भएको छ ।
व्यापार घाटा झनै चुलियो
विभागका अनुसार नेपालले एक वर्षको अवधीमा कुल १९ खर्ब २० अर्ब ४४ करोड ८३ को आयात गर्दा कुल २ खर्ब ३ करोड ९ लाखको वस्तु निर्यात भएको छ ।
अघिल्लो आर्थिक वर्षमा नेपालबाट कुल १ खर्ब ४१ अर्ब १२ करोड ४० लाखबराबरको सामान निर्यात भएको थियो । तथ्यांकले निर्यातको तुलना गर्दा आयातमा वृद्धि भई व्यापार घाटामा झनै चुलिएको देखाएको छ ।
अघिल्लो वर्षको तुलनामा आयात २४ दशमलव ७२ प्रतिशतले बढेको छ । ४१ दशमलव ७४ प्रतिशतले निर्यातमा वृद्धि भएको छ ।
गत आवमा सरकारले ‘आयात उच्च भएको’ भन्दै विभिन्न वस्तु आयातमा प्रतिबन्ध गरे पनि अझै रोकिएको छैन । उपभोक्ताको भान्सादेखि हरेक वस्तु आयातमै निर्भर भएपछि देशको अवस्था यस्तो देखिएको हो । यसले राष्ट्रिय ढुकुटीमा भएको वैदेशिक मुद्रा सञ्चिति दर ह्वात्तै रित्याउने काम भएको विभागले बताएको छ ।
नियन्त्रणका लागि नेपाल राष्ट्र बैंकले विभिन्न ४७ वस्तु आयातमा प्रतिपत्र (एलसी) खोल्ने काममा नै प्रतिबन्ध व्यवस्था गरेको छ । आयातमा कडाइ गरे पनि अझै घट्नुको साटो थप बढेकाले मुलुक निकै आर्थिक समस्यामा पर्ने सम्भावना देखिएको सरोकारवाला औंल्याउ“छन्
उनीहरूका अनुसार नेपालले आयात गरेको वस्तुको तुलनामा निर्यात हिस्सा निकै कमजोर छ । त्यसैले अघिल्लो वर्षको तुलनामा २३ प्रतिशतले वृद्धि भई १७ खर्ब २० अर्बको व्यापार घाटा बेहोरेको विभागले जनाएको छ ।
सो अवधिमा संसारभरका १ सय ६४ देशबाट नेपालले विभिन्न मालवस्तु आयात गरेको भन्सार विभागले जनाएको छ । विभागले सार्वजनिक गरेको गत आवको तथ्यांकअनुसार ती देशबाट यतिधेरै सामान आयात भएको हो ।
सो अवधिमा सबैभन्दा धेरै आयात भारतबाट भएको छ । एक वर्षको अवधिमा नेपालले भारतबाट मात्रै १२ खर्ब १५ करोड २७ लाखभन्दा बढीको सामान आयात गरेको थियो । १२ खर्बभन्दा बढीको सामान आयात हुँदा कुल १ खर्ब ५५ अर्ब २२ करोड ३० लाखबराबरको सामान निर्यात भएको छ ।
जसका कारण नेपालले भारतसँग मात्रै १० खर्ब ४४ अर्ब ९३ करोड ४ लाखभन्दा बढीको व्यापार घाटा बेहोरेको छ । भारतपछि ठूलो मात्रामा आयात चीनबाट भएको छ ।
एकवर्षको अवधिमा चीनबाट २ खर्ब ६४ अर्ब ७८ करोड ३७ लाख बराबरको वस्तु आयात भएको छ । चीनबाट ८० करोड ८७ लाख ५४ हजार बराबरको मात्र सामान निर्यात हुँदा सो मुलुकसँग २ खर्ब ६३ अर्ब ९७ करोड ४९ लाख बराबरको व्यापार घाटा भएको छ ।
यस अवधिमा आयातसँगै निर्यात पनि वृद्धि भएको छ । भन्सार विभागले सार्वजनिक गरेको गत आर्थिक वर्षको तथ्यांकअनुसार विदेशी वस्तु आयातसँगै स्वदेशी वस्तु निर्यातमा वृद्धि भएको छ ।
आव २०७८÷७९ मा नेपालले २ खर्ब ३० करोड ९६ लाखबराबरको स्वदेशी वस्तु निर्यात गरेको छ । अघिल्लो आर्थिक वर्ष नेपालले १ खर्ब ४१ अर्ब १२ करोड ४० लाखबराबर निर्यात गरेको छ ।
विभागका अनुसार अघिल्लो आर्थिक वर्षको तुलनामा यो आवमा आयात २४ दशमलव ७२ र निर्यात ४१ दशमलव ७४ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ । आयातको तुलनामा न्यून मात्रामा निर्यात हुँदा नेपालको व्यापार घाटा पनि थप वृद्धि भएको छ ।
अघिल्लो आवको तुलनामा गत आर्थिक वर्ष २३ प्रतिशतले व्यापार घाटा वृद्धि भएको होे । विभागका अनुसार गत आर्थिक वर्ष मुलुकको व्यापार घाटा १७ खर्ब २० अर्ब ४१ करोड ७३ लाख पुगेको छ । अघिल्लो आर्थिक वर्ष २०७७÷७८ मा व्यापार घाटा १३ खर्ब ९८ अर्ब ७१ करोड २९ लाख बराबर छ ।
एक वर्षको अवधिमा नेपालले २१ खर्ब २० अर्ब ४७ करोड ९३ लाख बराबरको वैदेशिक व्यापार गरेको छ । यो अघिल्लो आर्थिक वर्षकोे तुुलनामा २६ दशमलव १५ प्रतिशतले बढी हो ।
अघिल्लो आर्थिक वर्ष नेपालले १६ खर्ब ८० अर्ब ९६ करोड ११ लाख बराबरको वैदेशिक व्यापार गरेको थियो । हाल, अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा भइरहेको मूल्य वृद्धिले पनि नेपालको व्यापार घाटा बढाउन सघाएको सरोकारवाला बताउँछन् ।
रुस–युक्रेन द्वन्द्वका कारण पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य अत्यधिक बढेकाले यहाँ पनि त्यसको असर परेको उनीहरूको भनाइ छ ।
मूल्य बढेकै कारण पेट्रोलियम पदार्थ खरिद गर्न मात्र ३ खर्ब ५ अर्ब बाहिरिएको भन्सारको तथ्यांकमा उल्लेख छ । एक वर्षमा इन्धनको मूल्य दोब्बरले बढ्दा मुलुकको व्यापार घाटा चुलिएको सरोकारवाला बताउँछन् ।
मधुजंग पाण्डेले राजधानी दैनिकमा खबर लेखेका छन् ।
